Dordrecht, de oudste stad van Holland, heeft natuurlijk een rijke historie, wat ook terug te vinden is door vondsten tijdens bouwwerkzaamheden in de binnenstad. De AWN heeft ook aan diverse grote opgravingsprojecten meegewerkt o.a. bij de Berckepoort, de Varkenmarkt en Amstelwijck.

Bij de aanleg van funderingen voor de parkeergarage op het nieuw te bouwen Gezondheidspark en de Sportboulevard, werden in 2006 aan de Amnesty Internationalweg resten van een dikke muur gevonden. Het bleek om een muur van een kerktoren uit de Late Middeleeuwen te gaan. Buiten de muur werden graven gevonden, met daarin nog menselijke skeletten. In het onderzoeksgebied zijn bewoningssporen aangetroffen die gedateerd kunnen worden in de periode tussen circa 1050 en circa 1425. De sporen van de vindplaats bestonden uit een kerkhil met omliggend kerkhof en ringsloot, duikers, een mogelijke huisplaats en (ontginnings)sloten. Men gaat er voorlopig vanuit, dat de opgegraven resten van het dorp Kruiskerke zijn, wat tijdens de St.Elizabethsvloed van 1421 onder water verdween. Tegelijkertijd bestaat echter de mogelijkheid dat dit dorp de latere voortzetting was van een ouder dorp, namelijk Wolbrandskerke.

In 2010 werd op dezelfde locatie een Romeinse vindplaats ontdekt, maar pas nadat er in 2020 bouwplannen waren om hier een appartementencomplex te bouwen kwam er een opgraving in de hoop een Romeinse villa te vinden. Er werden veel Romeinse voorwerpen gevonden en resten van een groot gebouw, zoals daktegels en vloertegels, maar de fundering van een villacomplex is nooit gevonden. Wel is vast komen te staan, dat er in de tweede eeuw na Chr. Romeinen aanwezig waren op de oevers van de verdwenen rivier de Dubbel, op dezelfde plek als waar in de Late Middeleeuwen het dorp Wolbrandskerke/Kruiskerke lag.

In tegenstelling tot wat vroeger werd aangenomen is ook de Alblasserwaard rijk aan archeologische vindplaatsen. Vanaf de steentijd tot aan de nieuwe tijd zijn op vele plaatsen belangrijke vondsten gedaan. Donken waren in de prehistorie de enige plek waarop de per kano rondtrekkende jagers uit de hoger gelegen zandgronden hun seizoenskamp konden inrichten ( 5500 – 2200 v Chr. ). De Alblasserwaard telt 65 donken en staat daarom bekend als het “ Land van de donken”. De meeste donken liggen onder het maaiveld, want helaas zijn in de beginjaren van de 20e eeuw de toppen van veel donken afgegraven voor de zandwinning ten behoeve van de aanleg van de provinciale weg N214.

De bekendste donken die nog te zien zijn in het landschap zijn de Schoonenburgse heuvel, de Brandwijkse donk en in mindere mate de Hazendonk bij Molenaarsgraaf.

Een ander landschappelijk kenmerk waar in het verleden bewoning heeft plaatsgevonden zijn de stroomruggen die zijn ontstaan door verlanding van oude vloedkreken ver voor het begin van de jaartelling. De kern van deze ruggen is zandig en klinkt daardoor minder in dan het omringende veen, waardoor de ruggen hoger in het landschap zijn komen te liggen en daardoor geschikt zijn voor bewoning in een landschap dat bij vloed regelmatig overstroomt. De stroomruggen werden vooral in de Romeinse tijd bewoond door inheemse boeren (50 – 250 nC).

In de 11e eeuw werd een begin gemaakt met de ontginning van het veenmoeras, wat later de Alblasserwaard zou worden. Door het graven van sloten werd het zompige veenmoeras ontwaterd. De eerste bewoning vondplaats op de oeverwallen van de veenriviertjes de Alblas, de Giessen en de Linge. In 1277 werd op initiatief van graaf Floris V de eerste ringdijk aangelegd rond het midden van de Alblasserwaard. De Zijdewende ( Zijdeweg) vormde het meest westelijke gedeelte van de ringdijk, ten westen daarvan lagen Alblasserdam, Nieuw-Lekkerland en Papendrecht nog buiten de ringdijk.

In het gebied van onze afdeling Lek- en Merwestreek zijn vier verschillende werkgroepen actief. Deze werkgroepen zijn Alblasserwaard, Eiland van Dordrecht, Gorinchem en de LWAOW.

Vrijwilligerswerk van leerlingen van het Willem de Zwijger College Papendrecht – een eerste kennismaking met archeologie

In onze werkruimte aan de Groenmarkt te Dordrecht werken onze leden tijdens openingsuren aan het verwerken van vondsten van oude en nieuwe opgravingsprojecten. Vondsten worden gewassen, gedroogd, gesorteerd en beschreven, waar mogelijk worden scherven aan elkaar gepast en gelijmd tot een compleet voorwerp. Er wordt een rapport opgemaakt en de vondsten worden klaargemaakt voor verzending naar het depot. Soms wordt aardewerk, waarvan nog enkele scherven ontbreken, gerestaureerd zodat er weer een complete pot of kruik in de vitrine geplaatst kan worden.

Onder normale omstandigheden wordt èèn keer per jaar in de werkruimte een Basiscursus Archeologie voor volwassenen gegeven, maar in de laatste twee jaar is dat door corona niet mogelijk geweest. Indien mogelijk wordt er ook jaarlijks een cursus Archeologie aan de Basis gegeven. Dit is een cursus om basisscholieren kennis te laten maken met archeologie. Verder worden er met enige regelmaat workshops, tentoonstellingen en lezingen gehouden.

Elk jaar proberen we deel te nemen aan de Nationale Archeologiedagen door het organiseren van activiteiten. Soms staan we met een marktkraam van de AWN op een jaarmarkt of bij een evenement. Deze activiteiten zijn mogelijk door de inzet van veel leden.