Welkom

Goede middag, dames en heren. Ik ben blij dat u in zo’n groten getale bent gekomen. Welkom bij deze start van de publieksopgraving van de AWN. In het bijzonder heet ik welkom: de wethouder en de gemeentearcheoloog van Katwijk, vertegenwoordigers van de provincie, Campri en Noorlander Bouw groep, opgravingsbureau ADC en het hoofdbestuur van de AWN.

 

Katwijk

Wij zijn hier in de gemeente Katwijk: één van de archeologisch meest interessante gemeenten uit de provincie. Een gemeente langs de Limes, die twee Romeinse forten rijk is: de Brittenburg en castellum (fort) Praetorium Agrippinae in Valkenburg. En Katwijk beseft dat deze rijkdom ook de verplichting met zich mee brengt om goed voor haar archeologisch erfgoed te zorgen. Dat doet zij ook door een eigen archeoloog aan te stellen, met het ontwikkelen van archeologiebeleid en het opstellen van een archeologische waardenkaart.

 

Vestigingsvoorwaarde

En Katwijk doet daar goed aan. Want we komen er in Nederland steeds meer achter dat cultureel erfgoed, net als water en groen, onze omgeving aantrekkelijker maakt als plek om te wonen, werken en recreëren. Sommigen zijn zelfs van mening dat cultuur, als voorheen zachte vestigingsvoorwaarde, steeds belangrijker wordt in de internationale concurrentie om bedrijvigheid en kenniswerkers. Erfgoed is dus van economisch belang.

 

AWN

Wij van de AWN zijn blij dat we in de gelegenheid worden gesteld om de komende weken te gaan graven. De AWN is dé landelijke vereniging van vrijwilligers op gebied van de archeologie. Ik vermijd bewust het woord ´amateur´. Dat geldt niet de betekenis van dat woord in de zin van ´liefhebber van´, maar wel in de betekenis van iemand, die er niet zo veel verstand van heeft. Want dan doe ik heel veel leden van de AWN te kort, die hun uiterste best doen om alles volgens de regels van de kunst te doen. De AWN is ook een club die opkomt voor het belang van de archeologie in het algemeen, die als het ware door hun aantal en spreiding de ogen en oren kunnen zijn en zo nodig aan de bel trekken als er iets mis dreigt te gaan. De AWN springt ook zo nodig bij als er professionele handen te kort komen.

 

Afdeling Rijnstreek

De afdeling Rijnstreek heeft de naam een actieve afdeling te zijn en dat willen we graag ook blijven. Zo doen we momenteel, samen met het Vlaams Instituut voor de Zee, ook nog onderzoek naar de Brittenburg, waar u volgend jaar meer over hoort. Graag vervolgen we dat met onderzoek naar de schansen rond Leiden, die in het kader van het Beleg in 1574 door de Spanjaarden zijn opgeworpen. Daar moeten er 21 van zijn. Dus we kunnen even vooruit.

 

Publieksbereik

Wat de opgraving in de komende weken zo bijzonder maakt is dat het om een publieksopgraving gaat. En daar heb je er niet veel van in Nederland. Archeologie is meer dan bescherming via de ruimtelijke ordening of academische kennisverwerving. Archeologie moet je ook kunnen beleven. En dat doe je het beste door mee te doen aan een opgraving. Dan kun je zelf de kick ervaren die je krijgt als je wat vindt. Veel Katwijkers hebben gehoor gegeven aan onze oproep om mee te doen. De meeste dagdelen zijn inmiddels volgeboekt.

Publieksbereik is goed voor het draagvlak voor de archeologie in de samenleving. Want de archeologie kost de samenleving tijd en geld en daar mag de samenleving wat voor terug krijgen. En dat doen we in de komende weken in de meest actieve vorm van publieksbereik: zelf actief meedoen. Minder actieve vormen als een boekje en een tentoonstelling komen later wel.

 

Zanderij

De geschiedenis van de Zanderij en vrijwilligers in de archeologie gaat langer terug. De AWN heeft eerder meegeholpen met onderzoek en wel bij de aanleg van infrastructurele werken. En überhaupt is archeologisch onderzoek op de Zanderij begonnen met de belangstelling van een notarisvrouw die op haar wandelingen aan het begin van de twintigste eeuw spectaculaire dingen vond, die ook de belangstelling van professionals trokken. Daarmee is het op de Zanderij begonnen.

 

Interessante streek

De Zanderij maakt onderdeel uit van een interessante streek. Een streek die eigenlijk elke keer weer verbazingwekkende vondsten oplevert. Zoals de ´schaal van Oegstgeest´ en de recent onthulde ´schaal van Rijnsburg´. Beide in het RMO te bewonderen.  De recente opgravingen tonen aan dat niet iedereen uit deze streken wegtrok toen het Romeinse Rijk was ingestort. Er lijkt eerder sprake van continue bewoning langs de Rijn door welvarende groepen mensen. Die qua lengte langer waren dan de mensen vóór en ná hen, wat iets zegt over hun gezondheid.

 

Werkput

Toen vorige week de werkput werd aangelegd, werden er meer sporen zichtbaar dan werd verwacht op basis van eerder proefsleuvenonderzoek uit 2008. Dat is inhoudelijk een meevaller, maar financieel een tegenvaller. Want de sporen lopen als het ware de put uit en we zouden meer open willen graven.  We zijn dus op zoek naar geld en elke bijdrage is welkom.

 

Dank

Dat wil niet zeggen dat er tot nu toe niet genoeg geschonken is. Integendeel. Wij zijn de provincie, de gemeente, het AWN-hoofdbestuur, archeologisch bureau ADC, Campri en de Noorlander Bouw groep zeer dankbaar voor hun bijdrage in geld en natura. Dat weerspiegelt ook de goede samenwerking tussen overheid, opgravingsbureau, bedrijfsleven en de samenleving in de vorm van inwoners en vrijwilligers.

 

Slot

Ik sluit af en geef het woord graag aan de wethouder. Ik nodig de wethouder uit om daarna in de werkput af te dalen om een symbolische opgraving uit te voeren, waarmee de publieksopgraving officieel is geopend.