Eigendomsrecht van maritieme vondsten

In de brief van 13 februari 2024 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) aangegeven hoe ze zich op zullen stellen ten aanzien van archeologische waterbodemvondsten die in PAN worden gemeld. Hieronder wordt in het kort aangegeven hoe de RCE met de (eigendoms) bepalingen om zal gaan.

I. Vondsten die gedaan zijn onder de Monumentenwet 1988 (vóór 1 juli 2016)

Archeologische waterbodemvondsten die in PAN geregistreerd worden blijven eigendom van de vinder. Belangrijk is dat deze vondsten geregistreerd worden zodat de informatiewaarde beschikbaar komt en behouden kan blijven. Vanuit RCE reden om hier tegen geen juridische stappen te ondernemen. Vinder kan wel benaderd worden om vondsten tijdelijk af te staan voor onderzoek of expositie.

Ook vallen hieronder archeologische vondsten die in gemeentelijke wateren zijn gedaan (zoals de Waddenzee en IJsselmeer). Hiervoor kan de provincie als mogelijke eigenaar (en in sommige gevallen de gemeente) het recht op de vondsten doen gelden. (Wet op de archeologische Monumentenzorg 2007).4

II. Vondsten die gedaan zijn onder de Erfgoedwet (vanaf 1 juli 2016)

De vondsten gedaan na 1 juli 2016 vallen onder het regime van de Erfgoedwet waarbij het verboden is zonder ontheffing archeologische vondsten van de waterbodem mee te nemen. De vondsten gedaan met een ontheffing dienen binnen twee weken na het vinden gemeld te worden en na afloop van de ontheffing ter deponering te worden aangeboden bij het desbetreffende depot, tenzij met de eigenaar anders is afgesproken.

III. Uitzondering op de eigendomssituatie

Uitzondering geldt voor de volgende situaties:

1. Ingeval de eigenaar of diens rechtsopvolger (bijvoorbeeld verzekeringsmaatschappij) zich meldt en een claim legt op de vondsten. Ook de Nederlandse staat kan als eigenaar van VOC-schepen, WIC-schepen en Admiraliteitsschepen eigendomsrechten claimen.
2. Oorlogswrakken die eigendom zijn van de Vlaggenstaat (Duitsland, Engeland e.a). NB: Als een archeologische vondst afkomstig van een oorlogswrak, door bijvoorbeeld registratie in PAN zal de RCE de betreffende vlaggenstaat informeren en medewerking verlenen bij een eventueel teruggave verzoek!

De hele brief van 13 februari 2024 met de regels ten aanzien van de eigendomsrechten is hier te lezen.