Rapportages van RCE en GIA naar aanleiding van melding door LWAOW-ers

Vrijwilligers in de maritieme archeologie, waaronder een groot aantal sportduikers, zijn de ogen en de oren voor de professionals. Tijdens hun duiken treffen zij vondsten onder water aan die, zo blijkt vaak later na onderzoek door professionals, een hoge archeologische waarde hebben en daarmee een bijdrage leveren aan het overzicht van ons maritieme verleden.
Hieronder rapportages van de RCE  waarvan de vondst en melding van vrijwilligers een aanzet voor een waardestellend onderzoek naar de vindplaats is geweest.
Ook is opgenomen de rapportage van het onderzoek van het GIA (Groninger Instituut voor Archeologie van de Rijksuniversiteit Groningen)) waaraan LWAOW’ers een bijdrage hebben geleverd en aan hebben meegewerkt.
Daar waar niet anders vermeld zijn de rapporten te downloaden op: www.Cultureelerfgoed.nl/publicaties/


RAM 274: Rampspoed op het Vrouwenzand ;
Waarderend onderzoek naar een achttiende-eews scheepswrak voor de kust van Stavoren.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een inventariserend Veldonderzoek waterbodems (IVO-onderwater Waarderend op een historische, houten scheepswrak gelegen in het IJsselmeer in de gemeente Sûdwest-Fryslân, provincie Friesland. De vindplaats is ontdekt door leden van de stichting Archeos Fryslân (vrijwilligers in de maritieme archeologie) en ligt ca.1,5 km ten zuidwesten van Stavoren. Leden van de stichting hebben in het kader van het project Maritieme Historie van Fryslân Onder water in de periode 2003 – 2010 onderzoek op het wrak gedaan, De resultaten van deze onderzoek voor de RCE aanleiding in 2019 een waarderend onderzoek op dit wrak uit te voeren. Dit onderzoek was tevens ingericht als veldwerkschool waarbij duikende studenten maritieme archeologie ervaring op deden. Uit de resultaten blijkt dat het scheepswrak vermoedelijk het Deense galjootschip ‘Juffrouw Diderica’ betreft dat in 1756 tussen Stavoren en Enkhuizen is gezonken. Rapport: 06-09-2022.


Kanonnen in Nederland – Guns of the Netherlands ; 
Nederlands geschut en andere oude kanonnen in Nederland.

Is de  titel van het boek waarin LWAOW’er Nico Brinck zijn verzameling gegevens van Nederlandse scheepkanonnen presenteert.  Het is het enige in Nederland uitgegeven boek dat een duidelijk overzicht geeft van de ontwikkeling van het Nederlands scheepsgeschut. Het boek is voorzien van vele foto’s en tekeningen. Alle tekeningen in het boek zijn van bijzondere kwaliteit en geven een goed beeld van in Nederland aangetroffen scheepskanonnen. Publicatie datum: 22-07-2020.

Over de auteur:
In 1990 was Nico Brinck betrokken bij de vondst van een groot houten wrak bij Terschelling waarin enkele ijzeren scheepskanonnen werden aangetroffen.  Gaandeweg kreeg hij belangstelling voor scheepskanonnen wat aanleiding gaf zich er in te verdiepen. Een Zwitserse collega leerde hem het tekenen van kanonnen wat tot een ware passie bij hem leidde. In de loop der jaren verzamelde hij gegevens en maakte tekeningen van gevonden kanonnen. Zijn kennis was voor menig archeoloog en sportduiker aanleiding Nico te raadplegen. Ook vanuit het buitenland wordt steeds vaak een beroep gedaan op zijn kennis op het gebied van scheepskanonnen.


RAM 253: Palmhoutwrak: een venster naar de gouden eeuw

Binnen de contouren van het archeologische rijksmonument Burgzand Noord, op de voormalige Rede van Texel, vonden duikers van het Duikteam Texel in 2009 een houten scheepswrak. Na melding hiervan heeft de RCE tussen 2014 en 2017 archeologisch onderzoek op de vindplaats uitgevoerd, die de naam Burgzand Noord 17 (BZN17) kreeg Uit het onderzoek bleek het te gaan om een groot gladwandig gebouwd houten zeilschip te gaan uit het midden van de zeventiende eeuw. het wrak moet diep in het zand gezonken zijn, omdat het tot de dekconstructies nog volledig in verband aanwezig is. Rapport: 01-01-2018.


Wereldvondsten uit een Hollandsschip ;
Basisrapportage BZN17/Palmhoutwrak (uitgave van de Provincie Noord-Holland).

In april 2016 ging de vondst van een compleet bewaard gebleven zijden jurk uit een zeventiende eeuws scheepswrak, het Palmhouwrak, bij Texel de wereld over. Het wrak bevatte meer vondsten van uitzonderlijke vorm en kwaliteit. De provincie Noord-Holland is wettelijk eigenaar van deze bijzonder vondstcollectie wat aanleiding was hier in een publicatie aandacht aan te besteden. Deze uitgebreide publicatie (443 bladzijden) is een eerste stap om de bevindingen uit het onderzoek van dit wrak onder de aandacht van een groter publiek te brengen. Uitgave 2019.


RAM 232: Aldus is de Roompot vergaan…. ;
 Waardestellend onderzoek van scheepswrak Roompot, gemeente Veere

Op 29 juni 1853 verging een Oostindiëvaarder in het zicht van de zijn thuishaven Zierikzee. Nadat het schip door de kapitein en bemanning verlaten was dreef het voortgestuwd door de wind vaargeul de Roompot in. Daar zonk het nog diezelfde nacht naar de bodem. Het wrak werd begin jaren negentig van de vorige eeuw door lokale sportduikers gelokaliseerd door de vondst van een scheepsbel met het opschrift ‘De Roompot-Zierikzee’. In de jaren erna kwamen er vele berichten over de achteruitgang van het wrak. In juli en augustus 2005 werd door het duikteam va  ROB/NISA een waardestellend onderzoek uitgevoerd waarna kon worden vastgesteld dat het hier ging om het wrak van het koopvaardijschip ‘Roompot’ van de Nederlandse Handelsmaatschappij met thuishaven Zierikzee.  Rapport: 01-01-2017.


RAM 228: Een scheepjes op het droge ;
Waarderend onderzoek Westerveld 2 op Vlieland in 2014

In 2013 kwam bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een vondstmelding uit Vlieland binnen. Een plaatse­lijke amateurarcheoloog, M. Horn, had op de laagwaterlijn van het wad houten restanten van een klein scheepswrakje gevonden. Op grond van de toegezonden informatie en vanwege de acute bedreiging van de vindplaats werd vanuit de RCE besloten een waarderend veldonderzoek uit te voeren. Uit het waarderend onderzoek, uitgevoerd in 2014, bleek dat het ging om de restanten van een betrekkelijk klein, goed bewaard bunscheepje uit het midden van de zestiende eeuw. Dit overnaads gebouwde scheepje, Westerveld 2 gedoopt, is vermoedelijk een waterschip, waarvan het bovenste gedeelte, vanaf de bundeken, is verdwenen. De restanten zijn intact en zitten redelijk in verband. In de bun van het wrak werden vooral resten van schollen en gepen gevonden. De resultaten van het onderzoek geven het scheepje een gemiddelde tot hoge waardering voor de inhoudelijke en fysieke kwaliteit, waardoor het wrakje als behoudenswaardig kan worden gekwalificeerd. Door natuurlijke versto­ringen, met name de voortschrijdende erosie door een stroomgeul in de onmiddellijke nabijheid van de vindplaats vormt een directe bedreiging. Rapport 01-01-2016

Rijksuniversiteit Groningen: Buitendijks erfgoed oostelijke Waddenzee

Van maart 2014 tot en met november 2015 is vanuit het Groninger Instituut voor Archeologie (GIA) van de Rijksuniversiteit Groningen het project ‘Buitendijks erfgoed oostelijke Waddenzee’ uitgevoerd. Het veldwerk is uitgevoerd in nauwe samenwerking met lokale belanghebbenden waaronder leden van Stichting Archeos Fryslân en Duikteam Serenity. Voor uitvoering van het veldwerk is gebruik gemaakt van de expertise die beide groepen hebben bij de inzet van sonar van het onderzoek naar het in kaart brengen van cultureel-historische waarden in de oostelijke Waddenzee. Rapport: 26 november 2015. Meer lezen…..


RAM 221: Scheepswrak Stavoren 17 ;
Een overnaadse koopvaarder van rond 1500 AD

Begin 2000 ontdekten vrijwilligers in de onderwaterarcheologie van duikteam Miramar Friesland restanten van een scheepswrak voor de kust van Stavoren. Zij meldden de vindplaats bij de toenmalige ROB/NISA, nu RCE. Uit geofysische opnamen en een duikverkenning werd duidelijk dat het hier ging om een oud scheepwrak. In 2012 heeft de RCE in het kader van het Maritiem Programma een waardestellend onderzoek uitgevoerd. Rapport: 01-01-2014. Rapport downloaden…….


RAM 201: Een Zweeds oorlogsschip in Nederlandse wateren ;
Een waardestellend onderzoek op scheepwrak Sophia Albertina

In 2002 vonden sportduikers in een scheepwrak in de buurt van de Noorderhaaks een bel met daarop de tekst ‘G:MEIJER FEC:IHOLM: 1738’. Na correspondentie met het Zweedse Marinemuseum werd het vermoeden uitgesproken dat het scheepswrak weleens het in 1781 vergane Zweedse oorlogsschip Prinsessan Sophia Albertina zou kunnen zijn. In 2004 heeft het archeologisch duikteam van de toenmalige ROB/NISA , tegenwoordig RCE een waardestellend onderzoek uitgevoerd op dit scheepswrak,  wordt aangeduid met de werknaam Noorderhaaks 10. Hieruit is inderdaad gebleken dat het om de de Sophia Albertina gaat. Rapport downloaden………


174: Wrak Ritthem, een onverwacht oud scheepswrak in de Westerschelde

Het wrak is door duikers van de Wrakduikstichting de Roompot gevonden, waarvan zij het historisch/archeologisch belang onderkenden en zich met kracht hebben ingezet om het onder aandacht te brengen van de professionele onderwaterarcheologen. In 2006 heeft het archeologisch duikteam van de toenmalige ROB/NISA, nu RCE, die een waardestellend onderzoek op dit scheepswrak uitgevoerd. Rapport downloaden…….