PAN: PUG – het echte werk!

Het Archeolab van Castellum Hoge Woerd staat iedere woensdag- en vrijdagmiddag vol met enthousiastelingen, waaronder aardig wat AWNers.

In het artikel van Lieke Waenink is informatie te lezen over de PUG-collectie en PAN en wat de beide afkortingen betekenen. Aan mij om te schrijven hoe we het ervaren:

Eigenlijk ben ik dan met vier woorden al klaar: ‘super leuk, super leerzaam’. Het is geweldig om hieraan mee te mogen helpen. We zijn behoorlijk geconcentreerd bezig. Twee aan twee. En voor wat ik om me heen zie is iedereen trouw aanwezig en geniet men er van.

We begonnen met fibulae; de mantelspelden uit Romeinse, vroegere en latere tijd.

Het invoeren is even weten hoe PAN werkt en dan kun je via determinatiebomen (link: klik hier!) met zowel afbeeldingen als teksten per stap kiezen waar je voorwerp het meest op lijkt; en als je iets gevonden hebt kun je dieper zoeken.

Bijvoorbeeld: via ‘sieraden’ kom je bij ‘fibula’ en via ‘fibula’ bij soorten scharnieren, spiralen en veerconstructies; van daaruit kun je door naar verschillende modellen en dan naar een specifieke speld die er het meest op lijkt. Maar ook dan is het nog een heel gezoek. Soms lijkt het precies en soms moet je genoegen nemen met bijvoorbeeld een beschrijving als ‘dubbel symmetrisch’.

Maar liefst drie archeologen begeleiden ons. Wouter Verschoof-van der Vaart van PAN en LEU, Vick Hermsen van PAN en RMO en Léon Coret van de UU. Dit voelt als een enorme luxe. Per keer zijn twee van hen aanwezig en het is de bedoeling dat we uiteindelijk zoveel ervaring hebben met zoveel soorten artefacten dat we zelf vondsten kunnen determineren, die op het Castellum aangeboden kunnen worden. Die mogelijkheid is er iedere eerste vrijdagmiddag van de maand. Nu kunnen we nog vragen stellen en verschillende artefacten zijn voor ons nog onbekend. Dat merkten we nu we net overgestapt zijn naar paardentuig met uiteraard heel andere kenmerken waar je op moet determineren. We kijken nu halsrijkend uit naar beloofde Romeinse hoofdstellen. Ik ben heel benieuwd hoe compleet we ze te zien krijgen!

Wat me persoonlijk opvalt is hoe snel je bijleert en hoe je beter leert kijken en herkennen door het materiaal op deze manier door je handen te mogen laten gaan.

Kom kijken, zou ik zeggen!

Hanneke Meuwese


https://www.portable-antiquities.nl/pan/#/public/reference-type ‘

Onderdraadse spiraal / hoekig gebogen draadfibula variant A5 / vroeg tot midden-Romeinse tijd.

Onderdraadse spiraal / hoekig gebogen draadfibula variant A5 / vroeg tot midden-Romeinse tijd.


Bovendraadse spiraal aan veerhaak / knikfibula Almgren 19

Bovendraadse spiraal aan veerhaak / knikfibula Almgren 19 – Met reparatie van as in veer plus draad erom. Opgegraven in 1894


Scharnierconstructie / Ingelegde beugelfibula groep B Midden Romeinse tijd


Buisscharnier / Drieknoppenfibula / Laat Romeinse tijd


Romeinse applique schijffibula /midden tot laat Romeinse tijd


Wangenscharnier Romeinse ingelegde schijffibula groep 4 – Midden Romeinse tijd; dubbel symmetrisch


Romeinse ingelegde schijffibula / wangenscharnier / Midden Romeinse tijd – Foto Marijke Hoogendijk.


Romeinse ingelegde schijffibula / wangenscharnier – Datering: midden Romeinse tijd. Foto Marijke Hoogendijk


Tenslotte: een doosje afgewerkte fibulae van nieuwe PAN-nummers voorzien;