Hoe verzamel je gegevens? En waarom?

De centrale vraag bij het verzamelen van gegevens is: Wat ga je er mee doen, en vooral: ‘Hoe zorg ik er voor dat ik de gegevens kan gebruiken als mijn doelstelling voor het verzamelen van die gegevens veranderd’. Want let op! De praktijk leert dat de eerste ingeving die leidt tot het verzamelen van gegevens al snel wordt ingehaald door nieuwe inzichten waarmee de vraag naar andere presentaties zich opdringt.

We kunnen niet in de toekomst kijken, maar het lijkt er wel op dat we gegevens op meer dan één manier willen kunnen bekijken. Dat betekent dat we de gegevens zò moeten opslaan dat die – met minimale inspanning – op andere manieren gebruikt (gepresenteerd, gecombineerd met andere gegevens, en zo voorts) kunnen worden.

Ook een ander aspect speelt een grote rol bij gegevens verzamelen, te weten het onderscheid dat gemaakt moet worden tussen de invoer (het verzamelen) en de uitvoer (het presenteren in een specifiek gewenst formaat) van gegevens. NB! Dit is een cruciaal onderscheid!

---

Eerst maar even een voorbeeld hoe een gegevensverzameling er eventueel zou kunnen uitzien: invoer in een lijst….

👉 En vervolgens een manier om wèl wat met gegevens te kunnen doen; een tabel.

Nou, maar dat is wel héél precies en gedetailleerd… 👉Het kan eventueel worden versimpeld door een veld ‘Aantal’ toe te voegen rechts naast het veld ‘Materiaal’. Dan vul je (als groep) in: keramiek – 2, en ook: Visgraat – 3. De keuze voor deze laatste methode is logisch als je niet ieder object apart wilt beschrijven.

Het ziet er dan als volgt uit;

⚠☝️ Kortom: een lijst is geen tabel…

In een tabel kan je per kolom op tal van manieren sorteren, zonder dat de samenhang van de gegevens verloren gaat. Ook kan je op diverse manieren de gegevens filteren. Op die manier kan je snel en eenvoudig juist die zaken uit de set gegevens tonen waarin je op dat moment in bent geïnteresseerd. Leer hier bijvoorbeeld over ‘slicers’. In een aparte webpagina meer over wat je allemaal met een tabel kan doen. Maar nu eerst over het opzetten van een tabel:

---

Objectgericht denken – ook in de Archeologie

De standaard methode om gegevens in een tabel te administreren

Ieder ‘ding’ heeft eigenschappen, en zelfs als die die niet zou hebben, kan je dat ‘ding’ voorzien van een identificatie (een ‘lege’ verzameling).

Maar om het eenvoudig te houden, ieder ding heeft ten minste een unieke(!) identificatie, en verder één of meerdere eigenschappen.

Laten we een scherf als voorbeeld nemen, alhoewel het net zo goed een putdeksel of een paard kan zijn. …

Die scherf krijgt dus een identificatie (code/nummer), en we gaan eens na wat voor eigenschappen een scherf allemaal kan hebben. Met een brainstorm komen we dan met een hele lijst eigenschappen. Daar kiezen we vervolgens na een goede afweging die eigenschappen die we in onze gegevensverzameling zouden willen hebben.

Stel bijvoorbeeld we komen tot de volgende lijst eigenschappen:

• Object-ID
• Project
• Datum van de vondst
• Grootte
• Gewicht
• Materiaal
• Locatie waar de scherf is gevonden (Coördinaat)
• Put
• Vlak
• Spoor
• Door wie de scherf is gevonden
• Kleur Oppervlak
• Kleur breukvlak
• Opmerkingen
• en zo voorts

Voor we verder gaan staan we eerst even stil bij de soorten gegevens die we eventueel willen verzamelen;

Een tekst is een ander soort gegeven als bijvoorbeeld een datum, of een getal, of valuta zoals €. Het is van fundamenteel belang een juist onderscheid in het soort gegeven te maken als je gegevens gaat opslaan.

En nu even terug naar die lijst eigenschappen die we hebben verzonnen…

Stel, we hebben een verzameling van veldloopresultaten nodig. Dan is er geen sprake van put, vlak, spoor. Kortom: afhankelijk van wat je eigenlijk nodig hebt (Het ‘waarom’ van het verzamelen van de gegevens) wordt er een keuze gemaakt van de te verzamelen gegevens.

Laten we het voorbeeld volgen, dan komen we tot bijvoorbeeld;

• Object-ID
• Project (tekst)
• Datum van de vondst (datum)
• Grootte in mm (Getal)
• Gewicht in gram (Getal)
• Materiaal (tekst)
• X-coordinaat Locatie waar de scherf is gevonden (Getal)
• Y-coordinaat ,, ,, (Getal)
• Door wie de scherf is gevonden (Tekst)
• Opmerkingen (Tekst)

DE manier om dit om te zetten in een tabel – een voorbeeld in MS Excel – is om de bovenstaande eigenschappen in de bovenste (1e) rij van de tabel te plaatsen per kolom;

NB! Het is nu nog steeds een rij gegevens op een enkele regel.

👉 NU gaan we er vervolgens een TABEL van maken. Dat doe je door de cellen te selecteren, en dan op het menu-item ‘Invoegen’, en vervolgens ‘Tabel’ te kiezen. Er verschijnt dan een venster ‘Tabel maken?’ en daar moet je aanvinken dat de tabel ‘kopteksten’ heeft!

OK! We hebben nu de tabel gedefinieerd! Nu kunnen we de gegevens gaan invoeren, bijvoorbeeld…

NB! In de Kolom ‘Object-ID’ moet de inhoud per regel verschillen van alle andere in die kolom; de identificatie van het object mag van alles zijn, maar MOET uniek zijn!

En natuurlijk niet vergeten de Excel file op te slaan… 😯

Daarmee is de invoerkant in feite rond. We kunnen nu op ieder gewenst moment gegevens toevoegen en/of bijwerken.

Over de uitvoerkant een aparte pagina; eerst maar even kijken naar een PowerPoint presentatie; klik met de linker muistoets op het Powerpoint scherm om door de presentatie te stappen …

---

---

Hieronder nog een Sway-presentatie over dit onderwerp;

(Bovenstaande is één van de presentaties over dit onderwerp van de AWG ‘Leen de Keijzer’)

---

Ten Slotte

Op het internet zijn tal van – voor de archeologie relevante – tabellen te vinden. Ga dus bijvoorbeeld niet een nieuwe tabel met tijdvakken maken, maar download er eentje van het internet. Kijk dan in de hoek van de professionele archeologie. Er zijn tal van goede sites, zoals bijvoorbeeld SIKB/Archeologie. Voor details op het gebied van gegevensuitwisseling in de professionele archeologie, klik hier!

Ook de benamingen/termen zijn gereglementeerd. Bijvoorbeeld een

Amfoor, dikwandig aardewerk; Niederbieber 74

wordt in de tabel benoemd als: AMFOOR.NB74 – zie de officiële domeintabel SIKB0102

⚠ Dus ga niet zelf allerlei benamingen en afkortingen verzinnen, maar 👉 gebruik diegenen die in de archeologie gebruikelijk zijn! Daarmee voorkom je miscommunicatie en maak je uitwisseling van gegevens met de professionele archeologie mogelijk.

---