Na de val van het Romeinse Rijk (476) werd de
Utrechtse Heuvelrug bevolkt door allerlei stammen
en volken, zoals de Goten, Germanen en Franken.
Sommige woonden daar al voor de komst der
Romeinen, andere trokken later naar deze gebieden.
Uiteindelijk zou de stam van de Franken dominant
worden. Dat leidde uiteindelijk tot het Karolingische
Rijk, onder Karel de Grote en zijn nazaten.
In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt was de
periode 750-900 na Christus allesbehalve een
duistere of onderontwikkelde tijd. Je kunt spreken
van een hoogstaande cultuur, met prachtige
voorwerpen, technische innovatie en een grote
mobiliteit van de mensen. Wegen werden
aangelegd, kanalen gegraven, kerken gebouwd,
reliekhouders gemaakt en boeken verlucht.
Martijn Pieters laat u kennismaken met de Vroege
Middeleeuwen en overgang naar de Karolingische
tijd.

Net voor de protestantse Reformatie in de zestiende
eeuw werd het schedel-reliek van de heilige Cunera
naar een veiliger plek overgebracht, naar Utrecht.
Maar nu komt het terug naar Rhenen. Een unieke
gebeurtenis!
Dit voor katholieken heilige voorwerp behoort tot
de uitzonderlijke reliekschat van de oud-katholieke
Gertrudiskathedraal in Utrecht. Met 1700
voorwerpen – van botjes tot schedels en textiel – is
dat de grootste reliekencollectie van Nederland
boven de rivieren. De vondst, in 2008, trok zelfs het
NOS-Journaal.
Wat is het verhaal van de legendarische ‘gouden
vrouw’ Cunera van Rhenen, en hoe belandden haar
overblijfselen in de stad Utrecht? En wat maakt de
reliekschat van de Gertrudiskathedraal nu eigenlijk
zo uitzonderlijk? Priester en custos reliquiarum
(reliekbewaarder) Louis Runhaar is een bevlogen
verteller.

Cunera van Rhenen was in de late middeleeuwen zo
populair, dat in 1515 een gedrukt boekje verscheen
met haar levensverhaal. Het is versierd met
houtsnedes en bevat ook 44 wonderen die de
heilige Cunera had bewerkstelligd tussen 1318 en 1515.
Die gaan vaak over paarden en ziek vee, maar
17 keer draait het om geredde kinderen.
Annemarieke Willemsen vertelt over de hulpvragen
van leken aan een heilige, in de vroege
middeleeuwen. De wonderverhalen geven een
inkijkje in de beweegredenen van pelgrims om naar
Rhenen te komen, de kwaliteiten van Cunera én de
zorgen van laatmiddeleeuwse mensen.

Deze lezing wordt gegeven door Dr. Annemarieke Willemsen, conservator collectie Middeleeuwen – Rijksmuseum van Oudheden, Leiden.

Sieraden maken ook de Frankische vrouw!
Archeologen treffen in hun graven vaak de
prachtigste kralenkettingen aan. Aan hen
meegegeven door hun dierbaren, voor in het
hiernamaals.
De kralenkettingen die archeologen vonden op de
Donderberg waren veelkleurig en hadden allerlei
decoraties. De materialen waarvan ze waren
gemaakt lopen uiteen van barnsteen, tot bergkristal,
glas en amethist. Soms zaten er munten aan de
snoeren.
Het maakproces van de kralen lijkt simpel, maar er
zit een hele wereld achter. Ook aan de herkomst van
de glazen kralen kleeft een bijzonder verhaal.
In haar lezing zal Mette Langbroek spreken over de
kralenproductie én hoe kralen in de vroege
middeleeuwen vaak over enorme afstanden werden
geïmporteerd.

Deze lezing wordt gegeven door Drs. Mette Langbroek, archeoloog, materiaalspecialist Vroege Middeleeuwen, onderzoeker bij SAGA archeologie

Betekende de val van het Romeinse Rijk dat de
handel stil kwam te liggen? En dat er op de
Utrechtse Heuvelrug een tijd aanbrak van stilstand,
zonder uitwisseling met andere werelden?
Geenszins!
Het vroegmiddeleeuws grafveld op de Donderberg
bij Rhenen bevatte voorwerpen uit allerlei delen van
Europa. Maar ook uit India en Egypte. Je bestelde
vanuit ‘Nederland’ echter niet zomaar een glas of
een edelsteen in Afrika of Azië. Alles draaide om het
fenomeen ruilhandel. Wim Kemme vertelt hoe de
handel liep, wie er aan deelnam, en waarom de
handel op gegeven moment schijnbaar ophield. U
komt van alles te weten over wegen op de Utrechtse
Heuvelrug, en hoe zij verbonden waren met routes
in alle windrichtingen.