Bestemmingsplannen

Het bestemmingsplan is een juridisch technisch uitvoeringsinstrument. Hierin wordt geregeld hoe zaken uit de structuurvisie, ander gemeentelijk beleid en het provinciale concreet worden vertaald naar ontwikkeling, of juist behoud. Het bestemmingsplan is voor eenieder bindend, het is verboden om te handelen of te bouwen in strijd met het bestemmingsplan. De gemeente is verplicht voor haar hele grondgebied één of meerdere bestemmingsplannen vast te stellen en deze elke 10 jaar te actualiseren.

Een bestemmingsplan bestaat uit:

De verbeelding (plankaart)

De verbeelding laat zien welke bestemming een bepaald gebied heeft.

Gebieden kunnen de bestemming Waarde Archeologie hebben, wat betekent dat op de archeologische waardekaart is aangetekend dat er een verhoogde kans is op archeologische sporen. Ook kan een gebied een dubbelbestemming zijn door bijvoorbeeld te zijn aangemerkt als agrarisch gebied en Waarde Archeologie. Gebieden met archeologische waarden moeten in de verbeelding met de juiste grenzen zijn aangeven als (dubbel)bestemming Waarde Archeologie plus een nadere bepaling. (archeologisch monument, hoge verwachting etc.). Sinds begin 2013 moeten niet alleen archeologische waarden maar ook andere cultuurhistorische waarden op de verbeelding zijn aangegeven.

Punten van aandacht verbeelding:

  • staan alle gebieden met een (te verwachte) archeologische waarde op de verbeelding en zijn die op de juiste plaats aangegeven?
  • worden eventuele bijzondere terreinen aangegeven (zoals historische woonkernen, historisch landschap, hoeven, kastelen,…)

De regels

Hier worden met name de bestemmingsregels behandeld. Deze regels omschrijven de bestemming van gronden en hoe die gebruikt mogen worden.

Ze omvatten:

  • bouwregels en gebruiksbepalingen
  • ontheffingen en de mogelijkheid van nadere eisen
  • voorwaarden voor het verlenen van vergunningen

Voorbeelden van dergelijke regels:

  • een verbod op het oprichten van gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde
  • gebouwen en bouwwerken alleen toestaan onder bepaalde voorwaarden: zoals niet groter dan het bestaande gebouw, geen onderkeldering e.d.
  • een verbod tot slopen of alleen slopen onder voorwaarden
  • voor aanlegactiviteiten dieper dan 30 cm en groter dan 100 m² is een omgevingsvergunning nodig
Voor belangenbehartigers zijn de regels voor gebieden met een (dubbel)bestemming Waarde Archeologie het meest van belang (zie:verbeelding).

Aandachtspunten regels:

  • de Waarde Archeologie moet vermeld staan in de bestemmingsomschrijving, bij een dubbelbestemming moet duidelijk zijn welke bestemming prioriteit heeft. Sinds begin 2013 geldt dat voor alle cultuurhistorische waarden
  • bouw- en gebruiksregels moeten in overeenstemming zijn met de beoogde bestemming
  • de voorwaarden voor omgevingsvergunningen (ontheffingen / toelaatbaarheid) moeten in overeenstemming zijn met de beoogde bescherming. Let op: vanaf welke verstoringsdiepte en bij hoeveel vierkante meter is een omgevingsvergunning nodig?
  • wijzigingsbevoegdheid (de mogelijkheid om de archeologische waarde van een gebied op grond van nadere informatie te verhogen of te verlagen). Bijvoorbeeld geen archeologische waarden meer wanneer, na vooronderzoek, een gebied wordt vrijgegeven of juist een hogere waarde na vooronderzoek of toevalsvondsten.

De toelichting (bestemmingsplan)

De toelichting is een beschrijving van de achtergronden en motivering van de keuzes die zijn gemaakt in het bestemmingsplan. Daarnaast geeft het een uitleg over bepaalde bestemmingen en regels.

De toelichting moet altijd een archeologieparagraaf bevatten waarin wordt aangeven hoe de archeologische waarde is vastgesteld en welke keuzes er op basis daarvan zijn gemaakt. Een paragraaf cultuurhistorie is sinds 1-1-2012 ook verplicht (Besluit ruimtelijke ordening: Bro)

De toelichting heeft geen juridische status. Het is onvoldoende als in de toelichting staat dat bepaalde gebieden de Waarde Archeologie ofWaarde Cultuurhistorie hebben. Die gebieden worden pas juridisch beschermd indien die gebieden op de verbeelding zijn aangegeven en van de daarbij horende regels zijn voorzien.

Aandachtspunten toelichting:

De toelichting moet een paragraaf over archeologie en cultuurhistorie bevatten. Controleer ook de kwaliteit van deze paragrafen:

  • is er vooraf voldoende onderzoek gedaan om de (te verwachten) archeologische en cultuurhistorische waarde te bepalen?
  • zijn daarbij de juiste bronnen gebruikt, zoals lokale kennis?
  • is de keuze over hoe met archeologie en cultuurhistorie wordt omgegaan deugdelijk gemotiveerd?

Volgende pagina:
Omgevingsvergunning