Onderzoek naar erfgoedvrijwilligers

Ruim 6.700 erfgoedvrijwilligers in Zeeland

Dagelijks zetten veel vrijwilligers zich in voor het beschermen, benutten en beleven van erfgoed, ook in Zeeland. Uit onderzoek blijkt dat Nederland in totaal ruim 108.800 erfgoedvrijwilligers heeft, waarvan ruim 6.700 in Zeeland. In relatie tot het aantal inwoners scoort Zeeland op het aantal vrijwilligers veruit het hoogste van heel Nederland.

Onderzoek
Erfgoed Zeeland heeft in samenwerking met andere erfgoedhuizen in Nederland door Pyrrhula Research Consultants en Het PON & Telos een onderzoek uit laten voeren, waaraan ook veel Zeeuwse erfgoedinstellingen hebben meegewerkt. Het onderzoek geeft antwoord op vragen zoals: om hoeveel vrijwilligers gaat het eigenlijk? Welke werkzaamheden hebben zij? Hoeveel uur per week zijn ze gemiddeld actief? En wat zijn hun drijfveren? 

Resultaten en inzichtenIn totaal telt Nederland ruim 108.800 erfgoedvrijwilligers waarvan 6.700 in Zeeland. In onze regio zijn de meeste vrijwilligers actief bij musea maar ook ‘initiatieven tot beoefeningen’ scoren opvallend hoog. Daaronder vallen erfgoedinitiatieven die zich bezighouden met het actief beoefenen van immaterieel erfgoed: het uitoefenen van een ambacht, het in leven houden van een traditie, volkscultuur en/of het behouden en onderhouden van (streek)taal.
 In Zeeland bestaat de top drie van activiteiten die uitgevoerd worden door vrijwilligers uit: educatie/overbrengen van kennis, ontvangst en rondleiden bezoekers en beheer van objecten en gebouwen. Het grootste deel van de erfgoedvrijwilligers valt in de leeftijdscategorie 65 jaar en ouder. Bovendien zijn er over het algemeen meer mannen dan vrouwen actief, ook al is bij een groot deel van de Zeeuwse erfgoedinstellingen de verhouding man/vrouw in balans.
 Uit het onderzoek blijkt dat erfgoedvrijwilligers grotendeels structurele taken en werkzaamheden uitvoeren. Ze zijn vooral actief om erfgoed door te geven aan volgende generaties, om een historisch verhaal te vertellen en om de onderlinge sociale contacten te bevorderen. Erfgoedorganisaties werken met vrijwilligers uit financiële noodzaak, vanwege de behoefte aan specifieke kennis en vaardigheden en om sociale contacten te bevorderen.
De afbeelding hieronder geeft weer hoeveel erfgoedinitiatieven er zijn, hoeveel vrijwilligers per initiatief actief zijn en wat dit zegt in uren en euro’s per week.
Download hier de infographics

Het onderzoeksrapport, dat erfgoedvrijwilligers in Nederland in beeld brengt, is op te vragen bij Erfgoed Zeeland.

Belang van erfgoedvrijwilligers
Erfgoed speelt een belangrijke rol in de samenleving. De OCW-notitie Erfgoed Telt gaat dieper in op de waarde van erfgoed voor (toekomstige) generaties, voor de leefomgeving en voor de maatschappij, in de breedste zin van het woord (verbindende waarde, identiteit). Ook internationaal wordt gezien dat vrijwilligers een grote rol spelen bij de sociale betekenis van erfgoed. Denk bijvoorbeeld aan het Europese Verdrag van Faro, dat de mens en de samenleving en hún relatie met erfgoed centraal stelt. Ook in Nederland krijgt dit verdrag, en daarmee de erfgoedvrijwilliger, steeds meer erkenning en aandacht in landelijk en regionaal erfgoedbeleid.